"3 TẠI CHỖ": TỪ CHUYỆN DOANH NGHIỆP "SỐC", NHÌN LẠI BÀI HỌC BẮC GIANG, BẮC NINH
Theo các chuyên gia, bảo đảm "3 tại chỗ" đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp sẽ phải gia tăng uổng. Tuy nhiên, sự chọn lọc này mang tính sống còn của các doanh nghiệp và hàng triệu công nhân cần lao trong bối cảnh dịch Covid-19 ngày càng diễn biến phức tạp như bây giờ.
Để bảo đảm hiệu quả của mô hình này, cần có sự bắt tay, sẻ chia của cả doanh nghiệp, người cần lao và sự vào cuộc của chính quyền địa phương các cấp...
DOANH NGHIỆP "SỐC" VỚI đề nghị DỪNG 3 TẠI CHỖ
Ngày 29/7, UBND tỉnh Tiền Giang ban hành văn bản về việc tạm dừng hoạt động đối với các doanh nghiệp trong khu công nghiệp đang ứng dụng phương án "3 tại chỗ".
Một doanh nghiệp ngay sau đó phản hồi họ rất "sốc" trước quyết định này. Bởi bản thân doanh nghiệp này đang thực hiện rất tốt yêu cầu "3 tại chỗ": 100% công nhân xét nghiệm đều âm tính với Covid-19 sau cả tháng duy trì. song song, việc trang trải cho cơ sở vật chất thực hành mô hình này cũng không hề nhỏ.
Việc tỉnh quyết định dừng mô hình "3 tại chỗ" được đưa ra trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp thực hành nhưng vẫn xảy ra bùng phát dịch. Tuy nhiên, thực tại vẫn có những doanh nghiệp qua hơn một tháng thực hiện vẫn duy trì bảo đảm được sức khỏe người cần lao, song song bình phục sinh sản, "giảm đau" về kinh tế.
đàm luận với Dân trí , ông Trần Văn Lĩnh - Chủ tịch HĐQT Công ty Thủy sản và thương mại Thuận Phước - cho biết "3 tại chỗ", 2 điểm đến 1 cung đường… có nhẽ là tuyển lựa cho doanh nghiệp thời khắc này nếu muốn duy trì sinh sản.
"Tổ chức sản xuất 3 tại chỗ là cực chẳng đã, tốn kém. Nhưng đổi lại, doanh nghiệp có thể thực hiện đích kép, bảo đảm đơn hàng đã ký với đối tác, bảo đảm uy tín doanh nghiệp trên thương trường quốc tế trong chuỗi cung ứng toàn cầu và đặc biệt có chăm lo đời sống công nhân", ông Lĩnh nhấn mạnh.
Hiện Công ty Thuận Phước có 2 nhà máy đặt ở Đà Nẵng và Tiền Giang. Ông Lĩnh cho biết, đối với nhà máy ở Tiền Giang, công ty đã duy trì được 3 tại chỗ được gần 2 tuần. Công suất chỉ thực hành được một nửa với 500 công nhân nội trú. Mọi khu vực đều được quét dọn lại, không gian tối đa ưu tiên cho việc sinh hoạt ăn ở của người lao động.
"Hiện công nhân vẫn sản xuất ổn định. Cứ khoảng 10 ngày làm việc thì có 3 lần họ được soát bằng xét nghiệm PCR. Đến nay kết quả đều âm tính", ông Lĩnh thông báo. Mặc dù hoạt động trong bối cảnh giá cả đầu vào leo thang, chi phí cho mô hình 3 tại chỗ khá tốn kém, doanh nghiệp vẫn tìm mọi cách kiểm soát, thực hiện đúng quy trình, đảm bảo phòng chống dịch để có thể duy trì sản xuất.
"Hình ảnh dòng người lao động không có việc làm phải chập, có đôi vợ chồng con nhỏ xíu phải bế bồng dắt nhau về quê thật rất thương cảm. Chúng tôi muốn duy trì sản xuất, để bảo đảm đời sống công nhân", ông Lĩnh nói.
san sẻ về những lề luật "dù khó vẫn phải làm" khi ứng dụng mô hình 3 tại chỗ, ông Lĩnh cho biết công ty đã phối hợp với các bên có liên quan lập ra quy trình tương đối chặt chịa, cắt cử phân minh các nhóm để bảo đảm giãn cách.
"Không phải 500 người ở nội trú rồi có thể sinh hoạt tùm lum mà không cần lề luật gì. Chúng tôi tổ chức sinh sản chặt chịa, giãn cách tổ này với tổ kia, giãn cách phân xưởng này với phân xưởng khác. Ăn uống nhất mực theo bàn, theo số, bàn ăn có vách ngăn kính cao", ông Lĩnh san sớt.
"Cái khó nhất là kiểm soát người lao động trong khu nội trú có những tiếp xúc bên ngoài (những người có thể mang mầm bệnh), chúng tôi không đủ quyền lực và nguồn lực để kiểm soát hết, thay vào đó doanh nghiệp cố gắng, khuyến khích động viên người cần lao hiểu và hiệp tác", ông Lĩnh cho hay.
KINH NGHIỆM "3 TẠI CHỖ" TỪ BẮC GIANG, BẮC NINH - NƠI TỪNG LÀ "ĐIỂM NÓNG"
Các chuyên gia đều nhận định tác động của đợt dịch năm nay đến chuỗi cung ứng, về bản chất, là khác hoàn toàn so với năm 2020. Năm nay, tác động với doanh nghiệp không phải về nguồn cung hay cầu mà chính ở các nhà máy sản xuất. Trên thực tại, các thị trường tiêu thụ của Việt Nam đã hồi phục. Song các doanh nghiệp đang gặp khó ở việc, làm sao để bảo đảm sản xuất.
Đến thời điểm này, "3 tại chỗ" vẫn coi là sự chọn lọc mang tính sống còn của các doanh nghiệp. Tuy nhiên, có rất nhiều những ý kiến trái chiều xung quanh việc duy trì mô hình "3 tại chỗ".
thực tế, không phủ nhận rằng nhiều doanh nghiệp phía Nam đang phải căng mình để chịu các tổn phí khi duy trì sản xuất "3 tại chỗ", đó là chưa kể đến những rủi ro về nguy cơ bùng phát ổ dịch bất cứ lúc nào.
Song nếu nhìn lại, nhiều khu công nghiệp đã phục hồi và duy trì được nhờ "3 tại chỗ" như Bắc Ninh, Bắc Giang…, những nơi từng là "điểm nóng" vùng dịch. Trải qua 19 ngày không phát hiện F0 trong cộng đồng, Bắc Giang, nơi từng là "tâm dịch" của cả nước, nay háo hức chuyển sang chống dịch trong tình hình mới, từ ngày 29/7.
đàm đạo với Dân trí , ông Đào Xuân Cường - Trưởng ban quản lý các khu công nghiệp Bắc Giang - cho biết hiện các doanh nghiệp đã trở lại nhịp sống sản xuất thông thường. Nhớ lại tuổi Bắc Giang chìm trong khó khăn vì dịch với 11 ngày phải dừng lại hết thảy sản xuất, ông Cường nói, việc duy trì sinh sản trong bối cảnh dịch bệnh thực sự hết sức cấp thiết. Dừng sản xuất Đồng thời với việc mất đơn hàng, mất bạn hàng… đó thực thụ là điều kinh khủng đối với bất kỳ doanh nghiệp nào.
"Nhưng dĩ nhiên, việc ứng dụng "3 tại chỗ" cũng không phải dễ dàng. Mọi thứ chưa có tiền lệ. Tỉnh xác định vừa làm vừa học, vừa rút kinh nghiệm. Trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp, nó liên hệ đến sức khỏe của người cần lao, của nền kinh tế, tuốt luốt đều xác định phải học nhanh, rút kinh nghiệm nhanh nhất có thể", ông Cường san sẻ.
Tỉnh Bắc Giang lúc đó xác định, phương án "3 tại chỗ" là cần thiết nhưng phải được làm cực kỳ cẩn thận, xây dựng và làm theo quy trình chuẩn. cần lao trước khi vào nhà máy sẽ phải ở khu cách ly đệm khoảng 7 ngày - được xét nghiệm PCR 2 lần - khi kết quả đều âm tính thì sẽ được vào nhà máy làm việc. tuốt luốt doanh nghiệp thực hiện xét nghiệm PCR, không dùng test nhanh để đảm bảo khâu sàng lọc.
Lãnh đạo Ban quản lý KCN Bắc Giang cũng cho biết, thực tại, khi thực hiện "3 tại chỗ", vẫn có một số ca F0 xuất hiện. Biến thể mới lây lan rất nhanh, không có gì là tuyệt đối được. bởi thế khi thực hành "3 tại chỗ" thì phải chuẩn chỉnh một số luật lệ như người lao động ngồi làm gần ai thì sẽ ăn và ngủ gần người đấy. Đừng nghĩ sờ soạng sinh hoạt cùng một nhà máy là có thể thoải mái giao lưu, thích ăn hay ngủ ở đâu cũng được...
"Ai làm ở đâu, ăn ở bàn nào, ngủ ở chỗ nào đều được đánh số, tiếng tăm rõ ràng. Khi nảy F0 thì việc truy dễ dàng hơn nhiều. Thậm chí không cần hỏi, chỉ nhìn vào sơ đồ là biết ai là F1, F2. Cứ mỗi tuần một lần xét nghiệm PCR, phát hiện F0 thì cũng chỉ cách ly nhóm nhỏ vì bản thân người cần lao ngay trong nhà máy cũng xúc tiếp rất hạn chế. Không phải "3 tại chỗ" là nhãng quy tắc 5K", ông nói.
Việc khoanh vùng trở nên dễ dàng hơn cho việc xác định được nhóm nguy cơ cao (những người ngồi làm, ngồi ăn và ngủ gần nhau nhất). Theo đó, F1 nguy cơ cao thì sẽ đưa đi cách ly (1 người 1 phòng), còn F1 nguy cơ thấp thì ở khu khác (2-3 người 1 phòng).
Đối với trường hợp mà đợt lao động đó có xuất hiện F0 thì sẽ thực hành dừng ngay việc đón tất thảy số cần lao có liên hệ đợt đó, tiến hành các biện pháp y tế, khử khuẩn, chắt lọc... Phương châm đưa ra là đã vào đến xưởng thì phải an toàn tuyệt đối.
CHỐNG DỊCH - ĐÓNG CỬA THÌ DỄ NHƯNG NHIỀU HỆ LỤY...
Lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh cũng nhấn mạnh, việc phòng, chống dịch mà chọn phương án đơn giản nhất, an toàn nhất và tiện lợi nhất là đóng cửa khu công nghiệp thì quá dễ dàng cho lãnh đạo tỉnh nhưng hệ lụy khôn lường đối với nền kinh tế.
Không để đứt gãy chuỗi sinh sản, không thể "đóng băng" các khu công nghiệp, Bắc Ninh đề nghị vơ doanh nghiệp trong khu công nghiệp thống kê toàn bộ cần lao từ Bắc Giang, đặc biệt là những lao động ở trong vùng dịch. Đồng thời, tạm dừng thu nhận lao động từ vùng dịch và vùng phong tỏa của Bắc Giang.
Các nhà máy tại Bắc Ninh thời khắc đó được yêu cầu giảm mật độ công nhân làm việc tối thiểu 50%, bố trí chỗ ăn, ở cho công nhân ngay trong nhà máy. ngoại giả doanh nghiệp cũng có thể thuê địa điểm là ký túc xá, nhà nghỉ, khách sạn bên ngoài, nhưng đảm bảo "biệt lập", có xe đón đưa hàng ngày tới nhà máy và ngược lại. Công nhân sẽ được đề nghị xét nghiệm trước khi trở lại làm việc, sau đó 3 ngày và 7 ngày xét nghiệm lại để tầm soát nguy cơ.
Công nhân tạm nghỉ việc ở các khu trọ được đề nghị quản lý như F2 trong khu dân cư, đảm bảo chống dịch trong khi ứng dụng Chỉ thị 16.
Ngoài ra, tỉnh cũng trưng dụng, huy động nhiều khu ký túc xá, dài để cho các doanh nghiệp mượn làm điểm ở cho công nhân. Chủ tịch UBND các huyện được giao chỉ đạo tương trợ tối đa cho doanh nghiệp. Bắc Ninh cũng là một trong các địa phương với điểm sáng trong cách thức tổ chức sản xuất theo mô hình "3 tại chỗ".
Phó Thủ tướng Lê Văn Thành thăm khu căng tin của công nhân tại tỉnh Bắc Ninh. Ảnh: VGP
KHÔNG PHẢI DOANH NGHIỆP NÀO CŨNG CÓ THỂ ĐÁP ỨNG ĐƯỢC NGAY, CẦN CÓ THỜI GIAN
Theo lãnh đạo Ban quản lý khu công nghiệp Bắc Giang, thời khắc bắt đầu ứng dụng mô hình "3 tại chỗ", không phải doanh nghiệp nào cũng đáp ứng ngay. Sau 11 ngày dừng bít tất hoạt động, tỉnh Bắc Giang có chủ trương xem xét cho doanh nghiệp trở lại hoạt động nếu đảm bảo các điều kiện về phòng dịch.
Từ ngày 25/5 đến 28/5, chỉ vài doanh nghiệp là đủ điều kiện. Phải tới sau một tháng, các doanh nghiệp mới dần dần đáp ứng được để hoạt động trở lại. Do tình hình dịch bệnh lúc đó găng tay, doanh nghiệp muốn trở lại hoạt động đã phải cụ, chủ động, thay rất nhiều.
Ban quản lý khu công nghiệp Bắc Giang cũng thành lập các tổ để giám định, để hướng dẫn góp ý cho doanh nghiệp hoàn thiện các điều kiện để tái phát động. thời khắc đó, lãnh đạo tỉnh còn đi khảo sát, vào xem từng nhà vệ sinh, xem xét từng nhà tắm và các vấn đề khác để xem có đáp ứng được phòng dịch cũng như đời sống công nhân hay không.
na ná, ở Bắc Ninh, ban sơ chỉ có 97 doanh nghiệp đăng ký làm theo mô hình. Tuy nhiên nếu không đăng ký, không đủ tiêu chuẩn thì doanh nghiệp cũng sẽ đóng cửa. Đến cuối tháng 5 thì số doanh nghiệp tăng lên 501 và đến ngày 18/6, có gần 1.000 doanh nghiệp đăng ký cho công nhân ăn, ở, làm việc tại nhà máy trong khu công nghiệp.
Theo Ban Quản lý các Khu công nghiệp Bắc Ninh, tính đến hết ngày 23/7, các KCN Bắc Ninh đã có 1.104/1.120 doanh nghiệp trở lại hoạt động thường nhật so với trước khi có dịch, với tổng số cần lao 314.203/320.485 cần lao đã trở lại làm việc bình thường.
LOẠT KIẾN NGHỊ MỚI CHO "3 TẠI CHỖ"
Theo lãnh đạo Ban nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), đích thực hiện "3 tại chỗ" trong các nhà máy là để kiến lập các khu sinh sản an toàn, cách ly với nguy cơ dịch bệnh nhằm bảo vệ chuỗi sinh sản, duy trì công ăn việc làm cho người lao động.
Tuy nhiên, nhiều nhà máy không đáp ứng được đề nghị này và đã phải tạm dừng sản xuất bởi không đủ khả năng tổ chức, thu xếp cơ sở vật phục vụ ăn nghỉ tại chỗ cho cả nghìn người cần lao trong THỜI GIAN ngắn.
"mặc dầu vậy, tại các tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang... mô hình này đã được vận hành tương đối hiệu quả bằng sự tuân thủ nghiêm của doanh nghiệp với hướng dẫn về buồng dịch và sự hỗ trợ kề của các cấp chính quyền trong việc thiết lập hệ thống thông tin giao thông, duy trì đường dây nóng từ cấp lãnh đạo cao nhất tới các tổ, đội nhóm từng địa bàn, thẳng thớm kiểm tra đánh giá thực tế, nắm bắt các khó khăn vướng mắc của nhà máy để tháo gỡ kịp thời", lãnh đạo Ban nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân cho biết.
Trong khi đó tại các tỉnh phía Nam, số doanh nghiệp rứa ứng dụng 3 tại chỗ cũng không ít và đây là những khu công nghiệp trọng điểm, có vai trò rất lớn với các chuỗi sinh sản - xuất khẩu. Tuy nhiên, thông từ các doanh nghiệp, hiệp hội trong những ngày qua đã xuất hiện một số nhà máy với các ca F0.
"Trong bối cảnh đó, chính quyền các cấp ở một số địa phương phía Nam ban hành văn bản yêu cầu doanh nghiệp tăng cường xét nghiệm, nhưng không có các kịch bản y tế nên doanh nghiệp thêm áp lực vì hoài xét nghiệm quá lớn mà không đánh giá được cụ thể hiệu quả bảo vệ sản xuất", Ban IV nêu thực trạng. ngoại giả, cũng có những doanh nghiệp đang thực hành nghiêm chỉnh, không phát hiện F0 cũng chịu chung cảnh buộc phải tạm đóng cửa, như tại Tiền Giang, khiến họ rơi vào cảnh tiêu cực, khó khăn.
Vì vậy, các doanh nghiệp, hiệp hội kiến nghị nên tính nết thực hành khi tình hình dịch bệnh ở mức độ kiểm soát được, giám sát chặt đẹp, nghiêm trang để phát hiện và ứng phó sớm với mọi vấn đề nảy sinh.
Các địa phương đề nghị doanh nghiệp thực hành "3 tại chỗ" cần xây dựng và ban bố các phương án y tế, quy trình xử lý mau chóng trong trường hợp có F0 tại nhà máy, phối hợp mọi nguồn lực ứng phó; hạn chế tối đa trường hợp doanh nghiệp báo nghi ngờ phát dịch nhưng chậm trễ soát, hoặc rà xong chỉ thực hiện phong tỏa hàng nghìn lao động tại nhà máy, khiến cho dịch lan mạnh hơn.
Trường hợp nhân viên, người lao động phát hiện là F0, lực lượng y tế địa phương quá tải chưa lập sẵn quy trình đối phó chi tiết, Chính phủ cần giao Bộ Y tế chủ trì họp khẩn với các tỉnh, với sự dự của hiệp hội, doanh nghiệp để đánh giá tình hình nhằm có phương án giảm thiểu thiệt hại.
Ban IV cũng kiến nghị Chính phủ cần giao Bộ Y tế có hướng dẫn cụ thể, ban hành danh sách các tỉnh/thành ưu tiên bố trí nguồn vắc xin để có kế hoạch khai triển. Cùng với TPHCM, cần ưu tiên tiêm cho các khu công nghiệp trọng tâm như Bình Dương, Đồng Nai… để đẩy nhanh nhịp miễn dịch cộng đồng.
Theo các chuyên gia, đảm bảo "3 tại chỗ" đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp sẽ phải gia tăng chi phí. Tuy nhiên, sự chọn lọc này mang tính sống còn của các doanh nghiệp và hàng triệu công nhân lao động trong bối cảnh dịch Covid-19 càng ngày càng diễn biến phức tạp như bây giờ.
Việc ăn ngủ, nghỉ tại chỗ trong điều kiện sinh hoạt chật chội với trang thiết bị, vật dụng sinh hoạt tối thiểu sẽ khiến người cần lao không thoải mái như ở bên ngoài. Nhưng hơn lúc nào hết, doanh nghiệp cần sự đồng hành của người cần lao cũng như sự chóng vánh vào cuộc từ phía chính quyền, cơ quan chức năng…
Nguyễn Mạnh